Juffrouw H

In het zonnetje achter het glas op de dags des Heren dwaalt mijn brein af, als vanzelf. En opeens is ze daar. Onaangekondigd, levensgroot en echt. In mijn woelige tienertijd, nadat ik 2 keer gedoubleerd was op de Havo werd ik, bijna automatisch overgetransplanteerd naar de Mavo. In mijn naïviteit dacht ik dat ik naar de examenklas mocht, een jaartje nog. Helaas, men plaatste mij in klas 3. Van de democratische Mammoetwetschool naar het suffige Mavootje, nauwelijks het Ulo en Mulo-tijdperk ontgroeit was een grote stap. Je struikelde over de zusters en broeders die er les gaven. Voor mij(en velen anderen) kwamen ze voor als fossielen, waarbij we ons er over verwonderden dat ze konden lopen en praten, zonder uiteen te vallen als een skelet in de biologie-klas.
We kregen Frans van juffrouw H. Ze was een mejuffrouw in hart en nieren. Die bestonden toen nog. Zij hadden het single zijn verfijnd tot levenskunst en keken bijna zwijgend neer op het getrouwde deel van het vrouwvolk, alsof die minderwaardig waren, maar wel subtiel. Juffrouw H was echter een klasse apart. Een onberispelijk lijntje, type bezemsteel met nauwelijks boezem. Die had ze ook niet nodig als eeuwige vrijgezel natuurlijk, zoiets zit alleen maar in de weg. Haar kleding was ook onberispelijk. Een kokerrok, twinsetje en eenvoudige hanger. Geen oorbellen. Verder platte schoenen, zo viel haar lengte minder op. Eenvoudig, praktisch en vooral niet opzichtig of uitdagend. De geboren lerares. Bovendien was juffrouw H indisch. Haar huid was wel niet erg getint, hoogstens een vreemd soort karamel-kleur, want de Nederlandse zon had de boel niet op orde kunnen houden. Waarschijnlijk zat ze daar ook niet op te wachten, want de Indische samenleving van net na de oorlog kende nog een enorm klassenverschil wat ook gerelateerd werd aan huidskleur. Ze rook nooit naar Indisch eten of, erger nog, naar jatihout of obat njamoek of zo. Stel je voor.
Ze was schoon, beleefd, vriendelijk en bescheiden-charmant. Ze hoorde tot de van nature 50-jarigen. Ik hou van die mensen. Haar werkethiek bestond uit onberispelijkheid, discipline en enthousiasme. Ze gaf ook Engels, Nederlands en Duits, naar ik meen. Gelukkig kreeg ik Frans van haar. 
Juffrouw H had de gewoonte om er de vaart in te houden. Ze verwachtte(lees eiste) een interactieve houding van haar leerlingen. Volgens mij zag ze niet dat ze een zooi puisterige, zweterige pubers voor zich had, die allerminst zaten te wachten op discipline of werklust, zeker al niet bij de Franse taal. Dat deed haar animo geenszins verdwijnen. Ze legde met verve dingen uit, hield aan alle kanten de boel in de gaten, waarbij ze eg beweeglijk was. Haar armen gingen alle kanten in, ze prikte met haar tanige vingers in het rond, alsof ze een Indische dans aan het uitvoeren was. Haar ogen rolden en prikten vlijtig mee, die spraken boekdelen. 
En haar stem moduleerde met die stemmingen mee en danste als de wind over de zuidzee-golven. 
Het nuffige vlinderleesbrilletje wipte op haar neus en er weer van af aan het kettinktje om haar hals.
Ik hield van haar. Maar daar praatte ik niet over. Ik week op voldoende fronten al af van mijn medestudenten en ik had geen zin om als een paria de laatste twee jaren van dit slaapinstituut te moeten slijten. Zij was een van de weinige die mij boeide en bij wie ik het gevoel had nog wat te leren. De rest kon zo op de grote hoop van niet interessant en ongelooflijk saai. 
Ze leerde ons om van elk werkwoord drie vormen paraat te hebben. Eén: volledig werkwoord, twee: voltooid deel woord, drie: aanvoegende wijs. Als je dat in je achterhoofd had, dan zat je gebeiteld. 
Je diende die er zo uit te kunnen knallen, zonder al teveel nadenken. Poing, poing, poing! Ze onderstreepte het met haar hand in de lucht. 
Ik keek vergenoegd. Dit was lesgeven pur sang. Rondom mij zaten mijn klasgenoten, onaangedaan, blasé.
Onbewust van de kans die hen hier geboden werd, onaangeraakt door deze godin van de taal, dit mimisch talent. Zo ging het ook met de beurten voor de klas. Sommige boerenkinderen werden gesommeerd om voor de klas te komen. Haar articulatie, een overblijfsel van de koloniale tijd, waarbij de rrr en dikke d om de oren sloeg als aansporrrringen, roffelde door de ruimte. Stoïcijns stond zo´n knul daar, doodsbenauwd. Er kwam geen antwoord meer over zijn lippen, zo groot was de vrees voor falen. Het leek of het een kind was dat niet meer bewoog en zij de tijger die ijlings bij een simpele trilling van haar prooi zou toeslaan. Ongenadig, dodelijk...de spanning steeg. En dan...een diepe zucht! Juffrouw H liet die ontsnappen. ´Ga maar weer zitten jongen...´ Juffrouw H´s teleurstelling was diep. Een 2 werd in het lijstje genoteerd. Maar haar hoop gaf ze nooit op. Bij niemand. 
Ik heb van haar ook nooit de opmerking gekregen van een andere leraar. `Je lijkt helemaal niet zoals je broer.´ (Mijn oudere broer had ook les van hen gehad) En ik hoefde ook nooit dat antwoord aan haar te geven. ´Gelukkig niet, anders zou het wel heel saai voor u worden...Wij zijn allemaal anders thuis.´
Juffrouw H verdween na mijn examen geruisloos uit mijn leven. Net als andere verliefdheden uit die tijd. 
Veel later hoorde ik dat ze getrouwd was. Met een baron nota bene in Duitsland. Ik stelde me voor dat ze op een Hoch-addeliche Burg wonen zou. Der Herr Baron op jacht of in de bibliotheek. Zij het personeel aan het instruëren in perfect Duits. De leesbril op haar iele borstjes, met kokerrol, geen oorbellen, platte Schuhe. En die priemende vinger en haar onvergetelijke rrr´s en dikke d´s. Ik snap de Baron en prijs zijn goede smaak! En ik wens juffrouw H geluk. Een mens moet altijd hoop houden. Als je de drie vormen maar uit je mond krijgt van de werkwoorden, dan kan je niks gebeuren. Een fijne zondag!