Kembali lagi(weer terug)

Hoewel mijn lieve vriendin mij er op attent maakte, verzette zich er van alles in mij. Duizend en één bezwaren tekenden zich af in mijn binnenste om niet te kijken. Ik had weliswaar als klein jongetje de betovering gevoeld door een elegante danseres. Naderhand door klasgenoten die me onweerstaanbaar aantrokken. En ik kwam mensen tegen met hun roots daar in dat verre land. Sommige praten met een accent of petjok, die charmante taal met de klemtoon precies verkeerd, doorspekt met woorden en half verdraaide uitdrukking, de d en b vet dik aangezet. Anderen spraken zeer beschaafd Nederlands of een dialect van de taal. Hun huizen en soms zijzelf ook geurden naar vreemde kruiden, naar knoflook en sambal, naar ´anders´...Nog later ging ik er eindelijk heen, met dank aan dat onvergetelijke danseresje! Ik zoog er de kleuren en geuren op, voelde de warme, vochtige atmosfeer die als een deken aan me plakte en toen ik terug kwam, droomde ik wekenlang elke nacht van de Gordel van Smaragd, die Insula van een slordige 17.000 eilanden. Elke nacht een ander avontuur en belevenis, levensecht, in kleur, met taal, geur, muziek...Dat had de NBBS er niet bij gezegd toen we boekten! Nog later kwam er een katjong in huis, eigenhandig ´geïmporteerd´...kortom ik was verloren.

Maar nu had ik dat alles achter me gelaten. De katjong had de grote oelek meegenomen, de geuren en het kopen van lomboks op de pasar. Er lag geen trassi meer in mijn voorraad, de buren zouden het niet meer door de hele buurt ruiken. En geen pitjakken met tijgerbalsem meer bij verkoudheid. De gebundelde geschiedenis van onze voormalige kolonie had ik van de hand gedaan, het deed te zeer om hem te behouden. Ik had het boek gesloten. Bovendien vond ik van Dis te erudiet, te zuiver Nederlands spreken om niet irritant te zijn. Altijd dat gelijkhebberige gezicht bij de VPRO, het was me iets teveel van het goede. En nu, nu het er allemaal niet toe deed meer, nu zat ik alleen en zag een promo. De aflevering van zijn serie ging over Ternate. Mijn hart maakte een vreugdesprongetje. Ik zag in mijn hoofd weer de kroon van de Sultan van Ternate, de mensen uit de Molukken, die vlakbij in het vliegtuig op hun schoot een VOC-schip in miniatuur meenamen van aan elkaar bevestigde tjengké, kruidnagels, zodat het hele vliegtuig rook naar een nog niet aangestoken zootje kretek-sigaretten...Ach, ik keek...even maar, dat kon toch geen kwaad? Wel dus, ik was onherroepelijk verloren! Ik stapte na 2 minuten over de manier van spreken van Adriaan heen, liet me weer meevoeren door de beelden, de nostalgie van zijn moeder huwelijksreis door de Oost op het grote schip. De mensen van nu lagen verspreid over  het dek en in de gangen en op de trappen. Zo heel gewoon voor daar, zo ongewoon voor hier, dit land dat zelf reizen inperkt in het wurgende poldermodel-denken. Adriaan bleek toch te kloppen  en vanuit het koloniale verleden integer te kijken naar de tegenwoordige fragiele democratie, die dit aparte land probeert te zijn, na Soekarno. Ik hoor de taal van de mensen daar weer, doorspekt met ouderwets Nederlands en wat engels. Ik herken hoe mensen hun leven vorm proberen te geven, relatie´s werken of niet, vrouwen hun positie  verbeteren op creatieve wijze. Ik zie hoe de kapitein met charme en beleid voor de camera wil vertellen wat ie kan en wegdraaien wat niet kan of mag...echt Aziatisch. En ik geniet! Ach, kembali pulang hampir, weer bijna terug thuis...ik hoop alleen dat ik niet ga dromen weer, vannacht! In mijn geest hoor ik mijn vader het rijtje eilanden opdreunen. Hij is er nooit geweest, maar was berentrots dat ik het wel deed...En mijn opa, die bijna dienst nam als Kniller, begin vorige eeuw. Ik denk aan de verhalen van mijn dierbare vriendin die als klein meisje in het kamp verbleef daar. Aan de andere die ervoor daar was en de oorlog hier beleefde. Aan mijn vriendin, die verhalen hoorde van haar Molukse schoonfamilie, niet te misselijk, afgehakte lichaamsdelen en de vrouwen die gedwongen werden dat te zien, van hun familieleden. En aan 350 jaar kolonisatie, zo´n klein prutspolderland, dat zo´n enorm rijk onder de duin houdt. En hoe weinig we daar over hoorden op school, de slachtingen, de economische onderdrukkingen en vernederingen. Nu zouden de verantwoordelijken voor het Internationale Gerechtshof in Den Haag moeten verschijnen. Vreemd, precies daar waar heel veel Indo´s aankwamen en verbleven na hun gedwongen repatriëring. Ach, wat hebben we veel aan die vulkanisch eilanden te danken en wat zijn we ondankbaar gebleken. Geen soldij aan de Knillers, loze beloften aan Molukse mensen. Terwijl daar voormalige inlanders nog steeds de graven van hen die dat systeem met hand en tand verdedigden nog steeds schoonhouden en van bloemen voorzien. ´Ach, we zijn toch vrienden nu?´zeggen ze dan met een glimlach. Ik buig mijn hoofd. Verdorie, Adriaan komt dan maar in het rijtje in mijn systeem. Hella Haase, Yvonne Keuls, Wieteke van Dort, Willem Nijholt, en vele anderen, die zich schijnbaar moeiteloos hebben geïntegreerd in onze samenleving. Met loempia´s, baopao, nasi, klappermelk en ach ja, Anneke Grönloh en de Blue Diamonds, met zang en dans. Kom, ik ga maar ´s naar de volgende aflevering bij Uitzending gemist...Soms moet je gewoon naar een vriendin luisteren, weerstand of niet. Terimah Kasih, Anita!