dinsdag 29 juli 2014

Ontvouwen

Nadat ik had afgewassen(terwijl de honden speelden), kreeg ik zin in een verse cappuccino. Zonder al te veel na te denken schonk ik melk in de melkschuimer. Het melkpak was leeg. Uit de kelder haalde ik een vol pak en het lege pak vouwde ik open. Ik zag dit een tijd geleden een collega doen, waarbij ik nieuwsgierig vroeg, waarom ze dat deed. Het bleek minder plek in te nemen in de vuilniszak, een volkomen logisch iets. Ik vroeg me af waarom ik nooit eerder op het idee was gekomen.
Het lege pak zette mijn hersenen nog meer aan het werk op de vroege ochtend. Wat een ingenieus stukje papier. Of, nou ja, spul. Ik weet niet hoe dat materiaal heet. In ieder geval geen papier, want er zit een ingenieus laagje in.
Iemand heeft ooit het idee gekregen om met papier of soepel karton iets te vouwen, zodat het een handig doosje werd. En er ook nog een schenktuit aan te maken met schroefdop. We staan er nauwelijks bij stil. Maar een heel verschil met toen we sjouwden met flessen melk. Die dingen moesten na gebruik ook nog schoon afgeleverd worden voor hergebruik.

Meer voorwerpen bestaan, zonder dat we er over nadenken. Maar iemand heeft dat wel gedaan en ze uitgevonden.
B.v. een wasknijper. Iemand heeft ooit gedacht aan de mogelijkheid om een stukje hout zo te bewerken, dat ie op een waslijn past en ook nog een stuk textiel vasthoudt, zodat het kan drogen in de wind of de zon. Wat men daarvoor deed met de was? Geen idee....maar die dingen, van hout of inmiddels van duurzaam plastic(wat ze gaan aardig lang mee) hebben wel voor een soort van revolutie gezorgd in het huiselijk leven. Kind kon opeens de was doen, nou ja, ophangen en afhalen dan.

Een ander iets was op kantoor gaande. Waarschijnlijk heeft iemand zitten prutsen met een draadje en gedacht dat dat wel iets kon wezen. En voilá, de paperclip zag het levenslicht. Nooit meer rondslingerende papieren. In plaats daarvan konden akten bijeen blijven op notariskantoren, stapels rekeningen op bedrijven, notulen na vergaderingen en ga zo maar door.
Zo heeft iemand een 'eureka-moment' gehad en een schroefdop bedacht. Waarmee opeens flessen en potjes niet meer ongeremd toegangelijk waren voor allerlei handen, b.v. die van kinderen. Nou is het gemiddelde kind slim genoeg om te bedenken dat als je het potje vasthoudt, je aan de bovenkant kan draaien en vervolgens de boel open ligt, maar toch heeft het gezorgd voor een stevigere afsluiting. Je moet er maar opkomen.
We weten allemaal dat Napoléon gezorgd heeft voor etenswaren in blik. Waar de Romeinse legioenen nog op tarwe en noten en zo moesten leven en vechten, overal in Europa zo'n beetje, wilde de kleine Corsicaan iets beter. Dus werd er een prijsvraag uitgeschreven om eten beter te kunnen bewaren in tijd en afstand. De uitkomst kwam in de vorm van blikken. Allerlei groenten, vruchten en vlees konden er in gestopt en afgesloten vervoerd. Heel leuk, voor alle soldaten tussen de Marne en de Berezina, alleen één probleem: hoe kreeg je die doosjes weer open? Daarvoor moest weer een ander object gecreëerd worden: de blikopener. Wat ze met de lege blikken gedaan hebben, mag Joost weten. Want de glascontainer en blikcontainers waren nog niet in zwang. Niks te vinden in Midden-Rusland, trouwens ook geen LIdl of Aldi te bekennen in pakweg Moskou, St. Petersburg of Kiev.
Een ander ding werd het licht. Tot op bepaalde hoogte deden gaslampen het wel. Ook olielampen zorgden voor kunstlicht als de zon achter de wolken schuilging of onder de horizon gezakt was. Voor die tijd moest men het doen met vuur en kaarsen. Me dunkt dat het menigeen een winterdepressie opleverde, maar men deed toen nog niet zo moeilijk. Freud was nog niet eens geboren in Wenen, dus verklaarde men zo iemand als gek. Klaar! Het leven was nog simpel. Maar een of andere goochemerd zinde op oplossingen. Niet voor de 'wintergekken' waarschijnlijk, maar voor het nut van het algemeen. En dat resulteerde in een bol met daarin twee draadjes die gingen gloeien, mits je er wat electrische stroom doorheen joeg. De gloeilamp. Inmiddels gruwelijk achterhaald door de nieuwe generatie lampen, de spaarlamp en het ledlampje. De mogelijkheden daarvan zijn eindeloos.
Van fiets tot museum, van spotlight tot alarm, we schijnen ons te barsten.

Ik weet dat de wasknijper uitgevonden is door de Shakers in de 17e eeuw al. Een religieuze groep in de VS, die erg hield van eenvoud en leefde zonder enige opsmuk of andere 'onzin'. Jérémie Victor Opdebec verbeterde het. Het ding was een eenvoudig stukje hout met een inkeping en een knop bovenop, waartussen de was over de wasdraad werd vastgeklemd. In o.a. Engeland is die nog lang in zwang gebleven. Ook dit kon beter, bedacht David M. Smit in Vermont en maakte de wasknijper met de veer er op in 1853. Nog een stukje verder ging Solon E. Moore in 1887. Het is maar dat u het weet. Ik verwacht dat u dus een diepe buiging maakt voor de club heren, voordat u met gepaste stille eerbied uw bh's en slipjes over de waslijn drapeert in het vervolg. Hulde!
Shakers vormen een oude religieuze groep in de VS. Hun begin was in 1736 in Manchester echter in Engeland, waar Anne Lee geboren werd. Opgroeiende leed ze erg onder de armoe, miskramen en misstanden in haar omgeving. Ze kreeg 'bezoek' van Jezus, werd erg religieus en een groep verzamelde zich om haar heen. Eenvoud, celibatair leven etc. werd hun norm. Ze verkasten naar New York. Door hun simpele levensstijl stonden ambachten in hoog aanzien. Ze maakten dingen die de eeuwigheid konden trotseren. Erg mooi van vorm en zeer functioneel. Tegenwoordig staat hun antieke meubilair in hoog aanzien en is zeer gewild bij designers en liefhebbers.
De Shakers hebben veel dingen uitgevonden.
Een ander interessant verhaal is over de uitvinder van de paperclip. Een Noor nota bene. Hij heette Johan Vaaler. Hij was in 1910 overleden in Kristiana(de oude naam van Oslo) Toch speelde het lullige dingetje een grote rol later. In de 2e Wereldoorlog had de komst van de Nazi's in Noorwegen de vlucht van Koning Haakon VII veroorzaakt. Elk teken van nationale trots van de Noren was verboden, net zoals hier de referentie aan het Oranjehuis of het roodwitblauw. De Noren hebben toen als teken van trots de paperclip gedragen en de betekenis was de 'samenbindende kracht'. Ook nu nog dragen de Noren de paperclip om die reden en Johan Vaaler staat bekend als de paperclip-miljardair.
Tot slot de uitvinder van de blikopener: Ezra Warner uit Connecticut in de VS in 1858. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog maakten soldaten hun blik eten open met een geweerschot of bajonet. Rare jongens! Ik zie ze al klooien, hongerig en wel. Ezra heeft hun de helpende hand toegestoken. Helaas was het in het begin wat gevaarlijk om te gebruiken, dus maakten winkeliers de blikken open voor hun klanten. Dat zal me een rotzooi gegeven hebben in de boodschappenmandjes, al die omtuimelende blikken in de huifkar of paardentram! Pas toen William Lyman zich er mee bemoeide, ontstond de huishoudelijke blikopener. Zo, u kunt weer vooruit, dus dat wordt een potje Trivial Pursuit vanavond. Met dit weer geen straf lijkt me. Al denk ik niet dat veel gezinnen het spel mee genomen hebben in de tent of caravan. Ach ja, in ieder geval hebben ze wel melkpakken met schroefdop, wasknijpers en een paperclipje om de papieren bij elkaar te houden...
He, ik krijg nu al zin om nog 's verder te gaan op het onderwerp. De föhn b.v, de ventilator en zo meer...:)
 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten