Het laatste nichtje

We kregen een kaart. Aangekondigd werd dat ons nichtje haar eerste communie zou gaan doen en dat we waren uitgenodigd om deel uit te maken van de feestgangers. De kaart werd op de kast gezet, aan de voorkant de foto van de lieverd. Stralend keek ze in de camera.
Het cadeautje inmiddels aangeschaft. We hadden geluk. Ik kon die dag, hoefde niet te werken. 
Vandaag kwamen opeens beelden boven van mijn eigen communie. Waarschijnlijk omdat dit het laatste nichtje was, dat dit ritueel zou ondergaan, stemde mij dat wat melancholiek. Ik moest terug denken aan mijn eigen dag, jaren geleden. 
In mijn tijd gebeurde alles nog klassikaal. De pastoor kwam op een goeie dag onaangekondigd de klas binnen. Hij smoesde wat met de onderwijzer, die een stap terug deed. Normaal was het de kapelaan, die in de hogere klas bij de oudere jongens cathechismusles kwam geven. De pastoor betekende een stapje hoger in de hierarchie van de kerk, dus belangrijker. De boodschap was dus van een grotere importantie en lading. Hij begon te vertellen, dat we nu een leeftijd hadden bereikt, waarop we de eerste heilige commnunie gingen doen. Wat dat behelsde, zei die d´r niet bij. Alleen dat we met de hele bups naar de kerk zouden gaan, alwaar we les zouden krijgen van hem hier over. En dan...op een speciale zondag mochten we naar de kerk toe. In processie, maar dat hoorden we later pas. 
Dus kwamen we enige tijd later in de kerk. In het gorte lege gebouw klonken onze voetstapjes opeens hol. Ook de stammen deden wat eng aan. De onderwijzer zette ons keurig in enkele banken achter elkaar, aan de rechterkant. De kant van de jongens en de mannen. Links was voor de meisjes en de vrouwen. Dat wist een kind. Ik probeerde het altijd zo te ritselen, dat ik met ons mam mee mocht naar de kerk. Eersten omdat ze steevast links zat en ik daar Maria zag staan, kon ik tenminste dat beeld eens goed bestuderen. Tweedens omdat er na enige tijd een corpulente hooghartige heer verscheen. Ons mam had een hartgrondige hekel aan zijn zogenaamde belangrijkheid. Een paar meter achter hem schuifelde zijn echtgenote vooruit, het hoofd gebogen en de arm om haar handtas geklemd. De man keek letterlijk neer op ons mam en gebood door een gebaar om verder de bank in te schuiven. Wat ze vervolgens steevast weigerde. Dan boog de man en zei dat zijn vrouw misselijk kon worden in de mis. Ik ook, antwoordde ons mam. Misschien kan ze volgend keer wat eerder komen, heeft ze zeker plaats en keek de vent niet meer aan. Die bromde zjin ongenoegen weg en nam een stuk naar achter plaats met zijn vrouw. 
De pastoor oreerde inmiddels over de importantie van de communie, het onvangen van onze Leve Heer, die na de consecratie in de mis op mysterieuze wijze was ingedaald in de hostie op het altaar. Om dat te mogen ontvangen, dienden wij snotneuzen op zaterdag eerst te gaan biechten. Onze ziel zou anders niet rein genoeg zijn om de allerhoogste zoon van god te ontvangen. Dus diende onze ziel hagelwit te zijn, blank en vrij van smetten. Dat leverder een groot karwei op, want gewone mensjes zoals wij barsten van de zonden en dat kon echt niet, dat gaf geen pas. 
De keer er op kregen we intstructie´s hoe te gaan biechten.. Aan de zijkant van de kerk bevonden zich donkere inhammen, tussen de schilderijen met daarop de kruisweg van Jezus. in de middelste zou de pastoor of kapelaan zitten op zaterdag, je wist nooit wie. Dat was ook niet belangrijk, zie hij. 
Als je in de linkerinham ging, diende je te knielen en het gordijn achter je te sluiten. Een donkere vorohang, die de boel behoorlijk donker maakte. Dan opende de priester een deurtje voor je snufferd. Er zat een ruitvorminge afscheiding, daarachter zag je de man zitten. Of liever, je rook hem, het was nogal een intiem gebeuren. Precies in voorgeschreven tekst moest je je aankondigen en dan je zonden maar effe op tafel leggen. Als doorgewinterde claustrofoob werd ik niet blij van dat stikdonkere hok en de opgelegde intimiteit. Dus raffelde ik de inderhaast bedachte zonden , je moest toch wat als je zat te wachten op die keiharde bank, af en ontving de absolutie. De priester maakte een zegenend kruisteken en stuurde je weg. Wel met de  opdracht enkele gebeden op te zeggen. Dat deed je dan weer in de bank. Maar daarmee was je ziel weer sneeuwwit. Ik herinnerde me dat ik de eerste keer blij naar buiten huppelde met mijn blanke zieltje. Ik was zo blij! Buiten scheen de zon fel op mijn bol. De boeren en dorpelingen die er voorbij gingen, keken me blasé aan. Wat een sof. Een achterlijke kon nog zien dat ik zojuist mijn hele ziel had gebleekt alsof mijn leven er van afhing. Maar de sufferds fietsten gewoon door. Wat een teleurstelling...
In de aanloop naar het grote feest zeurde ik ons mam de kop gek. Niet gehinderde door enige kennis van zaken, vooral waar het geld betrof, zette ik haar het mes op de keel, want in een onbewaakt ogenblik had ze me beloofd, dat ik nieuwe kleren kreeg. Een pak nog wel! En nieuwe schoenen. Die boodschap had me in mijn kleine bol vastgezet. 
Het kon maar één ding betekenen. We zouden naar de stad gaan, alwaar ons pap werkte bij V $ D, om daar de aankopen te doen. Hij kreeg als werknemer immers 15 % korting, dus dat was een uitgemaakte zaak. De schoenen konden dan of daar of tegenover het warenhuis bij van Haren gekocht worden. 
Waarschijnlijk zeurde ik zo, dat ons mam dat de kop in probeerde te drukken en alvast schoenen ging kopen met me. Dat pak moest dan maar wachten tot later. De schoenen waren glimmend zwart en ik trok ze vaak aan om er mee rond te paraderen met in mijn hoofd beelden van het grote feest  dat zou volgen. 
Helaas waren de schoenen tegen de tijd van de grote dag te klein geworden. Ik herinner me niet meer of ik ze toch moest dragen, tegen de principes van ons mam in...denk van wel, alles onder haar motto´het geld groeit me niet op de rug´.
Voor het pak kwamen we terecht op de herenmode-afdeling van V & D, eerste verdieping. De chef gedroeg zich uiterst vriendelijk tegen ons pap, die er bij was(hij moest even tekenen voor de korting op de bon en verdween meteen erna naar zijn timmermanswerkplaats) Hij praatte alleen wat raar, aardig maar raar. Later bleek dat deze man de herenliefde was toegedaan en dat dat op zijn stembanden was geslagen. Heel anders dan alle andere mannen die ik kende, al kon ik er de vinger niet op leggen wat dat anders zijn behelsde. 
Ik stelde ons mam voor om een wit pak te kopen, toen ze informeerde naar min wensen. Die witte ziel zat muurvast verankerd in mijn romantische kleine brein. Ons man riep bijna uit van ontzetting ´Wat, een wit pak, zonne vuilak als gij? Geen denken aan...´ Hardhandig sloeg ze daarmee de kinderdroom aan diggelen. Het interesseerde me verder geen bal meer. Donkerblauw dus. Met korte broek, want ´het zou wel warm worden die dag´. En een nondejuuke, een vlinderdasje met witte parel er op. Aan de achterkant een elestiek met haakje. 
Als goedmakertje kreeg ik een witte portemonnee. Ik voelde me erg onbegrepen en haatte de praktische kant van ons mam. Goed bedoeld maar toch een trut! Wat weer voer was voor de volgende biecht! In het geheim ons mam een trut genoemd. Ingewikkeld, die ziel en haar kleur...
Ook kreeg ik een blauwe rozenkrans en een missaal. Een soort stripboekje in zakformaat, waarin plaatje voor plaatje de mis werd uitgelegd, wat de priester deed en waarom. Die stond met zijn gezicht naar het altaar en de rug naar de mensen. Hij prevelde veel en zei alles in het Latijn. Nogal onhandig, op zijn zachtst gezegd. 
Alle ooms en tantes kwamen, oma en opa, oma en Ida(stiefmoeder van ons pap). Vooraf had ons mam koude schotel gemaakt, ranja voor de kinderen en bier voor de ooms en tantes en boerenjongens en borrel, advocaat voor opa´s en oma. De tante en oom van ons pap kwamen ook, dat was de zus van oma en reserve-oma. Zij en opa konden elkaar niet luchten of zien, om over zijn tweede vrouw maar te zwijgen. Een Duitse ook nog! Alle ingrediënten voor een feest waren aanwezig. 
In de morgen ging ik kijken bij een vriendje dat achter in de straat woonde en ook communie deed. We moesten op tijd in het dorp klaar staan, schoon en wel, haartjes gekamd, schoenen gepoetst. 
In het lindenlaantje voor de kerk, naast de woning van de bovenmeester werden we opgesteld. De meisje links, de jongens rechts. Meisjes zaten op de meisjesschool, wij op de jongensschool. De meiden vonden ons lomp en stom. Wij vonden hen aanstellerig en tuttig. We waren kortom van verschillende planeten, wezensvreemd. 
Na de mis kwamen we thuis. We aten en toen kwam de stroom van ooms en tantes op gang. De ooms hadden vetkuiven en broeken met dunne pijpen aan met smalle schoenen. Ze schudden veels te hard met je hand en maakte grapjes die alleen de andere grote mensen begrepen. Ze gaven me geld(voor in de witte portemonnee) De tantes knepen met hoge stemmen in mijn wangen(hield dat nou nooit op), kusten me en gingen zitten met hun petticoatrokken en sloegen hun benen koket over elkaar, zodat je hun pumps zag.
Gelukkig hoefde ik niet lang te blijven tot iedereen er was. Stiekem telde ik mijn geld, wow, zoveel...en stopte het fluks weer weg. Daarna gingen we buiten spelen, maar eerst werden er foto´s gemaakt. Stijf bij de voordeur. Helaas niks te zien van de rozentuin die ons mam er had gemaakt...

Van oma en opa kreeg ik een déjeunertje, een ontbijtsetje voor hoogtijdagen. Er stonden engelen op in hagelwitte gewaden en ik vond het prachtig. Bordje, kop en schotel, overal engelen. Oma gaf dat traditioneel aan elk kleinkind en ik hield nog meer van haar en opa door dit cadeau, als dat al kon. 
Het werd een prachtige dag! Er vlogen heel wat steken onder water over tafel tussen de drie oude echtparen. Sommige ooms hadden wat veel bier op en legden handen op hun kokette vriendinnen hun achterwerk. Sommige tantes werden wat erg luidruchtig. Kortom precies zoals het moest zijn. 
Uiteindelijk stapten de ooms en tantes weer op hun Zündapps en zwaaiden de tantes naar ons met hun benen aan één kant en doorzichte sjaaltje over hun suikerspin haar. Andere stapten in hun mini-fiatje en tuften huiswaarts. Lieve opa en oma wandelden naar huis, twee straten maar. Of lieve marcheerden, beide borst vooruit en hupsakee. Opa was en bleef een militair en zo liep ie ook. Oma ging daarin mee. 
Ons pap reed twee keer met zijn auto. Eerst opa en zijn vrouw naar huis. Daarna tante en haar man. Tante fulmineerde nog over haar zwager door, ze had een rood hoofd van boosheid. Oom zat er mistroostig naast met zijn zoveelste borrel, alleen zijn neus glom van roodheid. Zijn oogjes waterig en diep in het hoofd. 
En ik, ik droomde ´s nachts, van engelen, hoog op de wolken. 
Ik twijfel of ons nichtje straks blij zou worden van een rozenkrans. Er zullen geen boerenjongens op tafel verschijnen en geen vetkuiven meer zijn. Ik ben, zoals meerdere gasten, niet eens meer katholiek. Maar ik hoop wel, dat ze net zo´n mooie dag zal hebben als ik toendertijd. En net zo´n mooie dromen als ik wanneer ze haar ongetwijfeld moede hoofd neer zal neervleien op het koele kussen met een zucht, aan het eind, net als ik destijds. Waarover? Dat mag ze zelf zeggen...